Met haar priemende ogen, giftige oneliners en nietsontziende werkethiek veroverde Bette Davis Hollywood op haar eigen manier. Glamour interesseerde haar minder dan macht, controle en goede rollen. Het resultaat was een carrière vol records, ruzies, triomfen en comebacks.
Hier zijn tien schokkende weetjes die laten zien waarom Bette Davis nog steeds fascineert.
1. Ze heette eigenlijk Ruth Elizabeth Davis
Bette werd geboren als Ruth Elizabeth Davis in 1908. Het koosnaampje Bette sprak ze uit als Bettie, naar het personage Bette uit een roman van Balzac. Vanaf het begin koos ze haar eigen richting. Ze trainde op toneel, perfectioneerde haar dictie en arriveerde in Hollywood met een duidelijke missie. Geen sierlijke ingenue die glimlacht om de studio te behagen, maar een karakteractrice in de frontlinie.
Die eigenzinnigheid gaf haar meteen een reputatie. Regisseurs merkten dat ze niet bang was om lelijk, kil of onsympathiek te spelen als het de waarheid van het personage diende. Liever een ijskoude blik en een scherpe repliek dan een brave glimlach.
2. Ze vocht openlijk tegen haar studio
In 1937 spande Davis een rechtszaak aan tegen Warner Bros omdat ze betere scripts en meer artistieke vrijheid wilde. Ze verloor juridisch, maar won moreel. Kort daarna kreeg ze complexere rollen en een aanzienlijke statusverhoging. In een tijd dat contractacteurs simpelweg zwegen, zette zij de deur open voor assertiviteit en zelfbeschikking.
Het shockerende was niet dat zij procedeerde, maar dat ze dat deed terwijl haar carrière net in de lift zat. Ze riskeerde alles. Precies dat lef maakte haar later tot maatstaf voor generaties actrices die hun carrière zelf wilden sturen.
3. Twee Oscars en een recordregen aan nominaties
Davis won de Academy Award voor Dangerous en Jezebel. Maar misschien nog indrukwekkender is haar reeks nominaties. Ze behoorde tot de allereerste performers met dubbele cijfers, lang voordat dit gangbaar werd. En dat in rollen die zelden op sympathie mikten. Ze koos voor manipulators, opportunisten en vrouwen met messen achter de rug, en het publiek bleef kijken.
Haar credo was simpel. Een vrouw mag ongenadig zijn op het scherm, zolang ze maar waarachtig is. Die waarheid leverde geen suikerzoete heldinnen op, wel onvergetelijke karakters.
4. De mythe van de bijnaam Oscar
Volgens de overlevering zou Bette Davis de bijnaam Oscar hebben gemunt omdat het beeldje haar deed denken aan de rug van haar toenmalige man Harmon Oscar Nelson. Het verhaal is nooit sluitend bewezen, maar de anekdote bleef hardnekkig. Dat alleen al zegt iets over haar culturele gewicht. Als iemand de prijs een bijnaam kon geven, dan zij.
Of het nu waar is of niet, Davis begreep als geen ander de waarde van symbolen. Ze gebruikte haar prijzen niet als eindpunt, maar als wapens in de onderhandeling voor betere scripts.
5. De legendarische vete met Joan Crawford
De rivaliteit tussen Davis en Joan Crawford was meer dan roddelvoer. Op de set van What Ever Happened to Baby Jane? zat de lucht vol spanning. Davis speelde een verraderlijk kindsterretje op leeftijd, Crawford haar angstige zus. De verachting in hun blikken voelde echt. Het publiek herkende de elektriciteit en de film werd een sensationele hit.
De vete duurde jaren. Dat twee vrouwen op topniveau elkaar konden uitdagen zonder in te leveren op professionaliteit, was zeldzaam. Hun strijd leverde venijnige quotes op, maar vooral iconisch werk. Competitie als brandstof voor kunst.
6. De kracht van haar ogen was geen toeval
Bette Davis werd het gezicht van de meest besproken ogen in Hollywood. Ze eiste licht dat haar iris liet gloeien en werkte met cameramensen tot de hoek precies klopte. Elke oogopslag was choreografie. Jaren later zou de pophit Bette Davis Eyes haar blik opnieuw onsterfelijk maken. Davis reageerde niet hautain, maar dankbaar. Ze begreep dat iconen blijven leven door nieuwe generaties die hen herontdekken.
Die controle over licht en lens had niets met ijdelheid te maken. Het was vakmanschap. De juiste schaduw op het juiste moment kon meer vertellen dan een pagina dialoog.
7. Ze rookte, streed en werkte door ziekte heen
De sigaret was deel van haar beeldtaal en haar leven. Later betaalde ze een prijs. Ze kreeg gezondheidsproblemen, waaronder kanker en een beroerte, maar weigerde te verdwijnen. Met stok, littekens en onverzettelijke wil ging ze door. Interviews waren soms scherp, soms ontwapenend, maar altijd eerlijk. De beroemde uitspraak die aan haar wordt toegeschreven, vat het samen. Oud worden is niets voor watjes.
Dat stoere schild maakte haar geen ijskoningin. Het was een manier om regie te houden over een lichaam dat niet altijd meewerkte. Ze bleef werken, omdat werken haar bestaansreden was.
8. Ze keerde triomfantelijk terug met All About Eve
Nadat men haar te snel had afgeschreven, kwam Davis terug met Margo Channing in All About Eve. Een diva die haar kroon voelt wankelen en elk wapen inzet om waardig te blijven. De rol was spiegel en zwaard tegelijk. Davis speelde met geestige gifpijlen en zachte breekbaarheid, vaak in dezelfde scène.
Het maakte haar tot het voorbeeld van een tweede hoofdstuk dat sterker is dan het eerste. Niet door jong te doen, maar door ouderdom en twijfel in de rol te verwerken. Ze speelde een ster die vecht om relevant te blijven en werd daardoor relevanter dan ooit.
9. Geen makkelijk privéleven
Haar privéleven was minder glamoureus. Meerdere huwelijken, veel werk, weinig rust. Met haar dochter escaleerde het in de jaren tachtig, toen die een vlijmscherp boek over haar moeder publiceerde. Davis sloeg terug in interviews en in haar eigen memoires. Het voelde publiek en pijnlijk, maar ook dit droeg ze met open vizier.
Belangrijker is wat dit zegt over haar karakter. Ze liet niemand het verhaal over Bette Davis zonder haar schrijven. Als er een narratief bestond, wilde zij de pen vasthouden. Dat is hard, maar ook begrijpelijk voor iemand die haar hele leven tegen verwachtingspatronen in werkte.
10. Ze bleef werken tot ze niet meer kon
Van de vroege jaren dertig tot de late jaren tachtig stond Davis voor de camera. Grote films, kleine films, televisie, talkshows, festivals. Ze kwam, keek recht in de lens en leverde. Haar laatste werk droeg de sporen van tijd, maar niet van gemakzucht. Ze bleef hongerig naar scènes die prikkelden en schuurden.
Misschien is dit het meest schokkende aan Bette Davis. Niet de roddels, niet de ruzies, niet de prijzen. Het is de koppige, grimmige toewijding aan het vak. Ze wilde niet aardig gevonden worden. Ze wilde waarachtig zijn. En dat is waarom haar werk nog steeds snijdt, schittert en overeind blijft naast elke moderne antiheldin.
Ze veranderde de regels, vocht voor haar rollen en keek met ogen waar je niet langs kon. Bette Davis was niet alleen een ster van haar tijd. Ze is het ijkpunt voor elke actrice die durft te kiezen voor waarheid boven verleiding. Dat is haar erfenis. Hard, schitterend en onverwoestbaar.
