Sommige films zijn veel moeilijker te vergeten dan andere. Natuurlijk, we houden allemaal van onze opwindende blockbusters en voorspelbare thrillers, maar soms willen we iets dat echt met onze hoofden zal spelen. Of het nu gaat om een gekke wending die je nooit zag aankomen of enkele serieus verontrustende visuele beelden die moeilijk uit je geheugen te wissen zijn, deze films zullen lang bij je blijven nadat de aftiteling is afgelopen.
10. Videodrome (1983)
David Cronenberg is een filmmaker die ervan houdt om het publiek te laten kronkelen. Cronenberg heeft de grenzen van zijn liefde voor ‘body horror’ verlegd in mindfuck-films als eXistenZ, Naked Lunch en The Fly, maar zijn satire over mediaconsumptie in Videodrome is waarschijnlijk zijn meest verknipte film tot nu toe. James Woods speelt een louche tv-executive wiens station een buitenlands uitzendsignaal oppikt dat schijnbaar geënsceneerde scènes van marteling en geweld toont. Nadat hij de show illegaal uitzendt op zijn eigen station, wordt hij geobsedeerd door de betekenis achter ‘Videodrome’ en begint hij bizarre bijwerkingen te ervaren.
Cronenberg was opmerkelijk vooruitziend in zijn veroordeling van de manipulatieve massamedia en enkele van Videodrome’s echt verontrustende ‘hallucinatie’-sequenties – het personage van Wood ontwikkelt een vagina-achtige tumor in zijn maag die fungeert als een bizarre organische VHS – zijn echt moeilijk te vergeten.
9. Jacob’s Ladder (1990)
Jacob’s Ladder is een paranoïde thriller in de trant van The Manchurian Candidate. Jacob (gespeeld door Tim Robbins) is een Vietnamveteraan die worstelt met PTSS nadat hij terugkeert naar het ‘normale’ leven na de oorlog. Jacob begint afschuwelijke hallucinaties te ervaren en zijn toch al wankele grip op de realiteit begint door zijn vingers te glippen wanneer hij erachter komt dat zijn kameraden hetzelfde doormaken en dat hij misschien nooit in de oorlog heeft gevochten.
Jacob’s Ladder laat nooit los met zijn langzaam brandende, sombere sfeer en het resultaat is een onvergetelijke psychologische thriller waarbij het publiek nooit zeker weet wat er aan de hand is – is Jacob’s gefragmenteerde psyche het resultaat van een enorme militaire samenzwering? Is hij nog steeds in Vietnam? Of is hij gewoon zijn verstand aan het verliezen?
8. Oldboy (2003)
Op een avond wordt zakenman Oh Dae-su, terwijl hij aan het drinken is, ontvoerd en opgesloten in een vreemde hotelkamer. Hij krijgt geen reden voor zijn gevangenschap en mag geen contact hebben met de buitenwereld. Wanneer hij eindelijk na 15 jaar wordt vrijgelaten, begint hij aan een nietsontziende zoektocht naar zijn ontvoerder en de reden achter zijn gedwongen gevangenschap.
Losjes gebaseerd op een Manga-strip, is deze duistere Koreaanse thriller een gewelddadig, stijlvol wraakverhaal in de meest onconventionele zin. Oldboy’s schokkende plotwendingen zetten het hele concept van ‘wraakthriller’ op zijn kop en regisseur Chan-wook Park eindigt de film met een spookachtig dubbelzinnige laatste scène die je keer op keer opnieuw wilt bekijken. Vermijd de Hollywood-remake.
7. Visitor Q (2001)
De filmografie van Takashi Miike toont aan dat de onvermoeibare cult Japanse regisseur er niet voor terugdeinst om het een beetje te mengen. Hoewel hij wellicht het best bekend staat om ultra-gewelddadige films zoals Ichi the Killer en Audition, heeft hij bijgedragen aan bijna elk denkbaar genre, waaronder kinderfilms (Zebraman) en videogame-adaptaties (Phoenix Wright).
Miike’s eigenzinnige, vreemde gevoeligheden schijnen altijd door en veel van zijn films zijn gewoon ronduit raar en belachelijk, maar weinig zijn zo gestoord als Visitor Q. Incest, necrofilie, willekeurige daden van geweld en belachelijke hoeveelheden gesproeide moedermelk zijn slechts enkele van de vele bizarre onderdelen van deze vreemde voyeuristische film over een zeer, zeer gebroken gezin.
6. Synecdoche New York (2008)
Als de man achter verwarrende meesterwerken zoals ‘Being John Malkovich’ en ‘Eternal Sunshine of the Spotless Mind’, liet Charlie Kaufman’s regiedebuut ‘Synecdoche, New York’ velen zich afvragen hoe het zou zijn om in het hoofd van deze excentrieke en inventieve scenarioschrijver te verkeren.
Philip Seymour Hoffman vertolkt de rol van Caden Cotard, een mislukte theaterregisseur die kampt met een midlifecrisis. Wanneer hij onverwacht een subsidie ontvangt om zijn artistieke dromen te realiseren, regisseert Caden een schijnbaar eindeloos ensemble van acteurs in een omvangrijke theatervoorstelling die de alledaagsheid van het leven onderzoekt. Gesitueerd in een onvoorstelbaar groot pakhuis in New York, waar Caden decennialang duizenden acteurs overziet, is ‘Synecdoche, New York’ een complexe, surrealistische film waarin de grens tussen realiteit en fantasie voortdurend vervaagt. Het is bijna onmogelijk om de diepgang van de film te doorgronden zonder deze minimaal twee keer te bekijken. En hoewel de film bij zijn eerste release verdeelde reacties ontving van zowel critici als het publiek, valt niet te ontkennen dat het een werk van verbijsterend genie is.
5. Rashômon (1950)
Rashômon bewijst dat je geen nachtmerrieachtige beelden of een realiteit verbuigend verhaal nodig hebt om met het hoofd van het publiek te spelen.
Akira Kurosawa’s bejubelde drama vertelt het verhaal van de moord op een samoerai en de verkrachting van zijn vrouw, zoals verteld door vier verschillende personen. De beschuldigde, de vrouw, een ooggetuige en zelfs de dode samoerai zelf (zijn verhaal wordt verteld door een medium) geven allemaal compleet verschillende en tegenstrijdige versies van wat er is gebeurd.
Terwijl Rashômon onderzoekt hoe deze verschillende perspectieven het verhaal veranderen en vervormen, wordt onthuld dat elke verteller wordt gemotiveerd door eigenbelang en daarom onbetrouwbaar is. Daarom legt Kurosawa het mysterie aan de voeten van het publiek door meerdere ‘waarheden’ te bieden zonder een definitief antwoord te geven.
4. Black Swan (2010)
Darren Aronofsky is een andere regisseur die bekend staat om zijn eigenaardigheden. Zijn debuut uit 1998, Pi, was een chaotisch spektakel over een obsessieve, paranoïde wiskundig genie. Dit vervolgde hij met het onverbiddelijk sombere en deprimerende junkieverhaal Requiem For a Dream en het diepgaande, spiritueel dichte The Fountain. Hoewel al deze films op heel verschillende manieren met je hoofd zullen spelen (sommige scènes uit Requiem zijn bijzonder moeilijk uit het geheugen te wissen), komt zijn uitstapje naar psychologische horror echt onder je huid.
In Black Swan speelt Natalie Portman Nina, een professionele ballerina wiens obsessie met het perfectioneren van de kunst haar in een donkere, neerwaartse spiraal brengt. Eager om de ziel van haar vak opnieuw te ontdekken en zich te distantiëren van haar overheersende moeder, balanceert Nina op de rand van een inzinking terwijl ze ‘transformeert’ in de Black Swan. Opbouwend naar zijn onvergetelijke climax, is Black Swan een gespannen, ernstig verontrustende ervaring terwijl we gedwongen zijn om te kijken hoe Nina’s geest beetje bij beetje afbrokkelt.
3. Mulholland Drive (2001)
David Lynch is ontegenzeggelijk de meester van het verwarren van de geest. Gedurende zijn carrière is het hem gelukt om het publiek te verwarren met zijn (zeer) onconventionele manier van vertellen, bizarre beelden en vreemde personages. Hoewel veel van zijn films bijna te doelbewust vaag en ontoegankelijk zijn voor de meeste kijkers, bewandelt Mulholland Drive de fijne lijn tussen nieuwsgierige interesse en mysterieuze afstand. Lynch’s dromerige kijk op Hollywoodlegendes en vervormde identiteiten is des te indrukwekkender omdat het oorspronkelijk werd gefilmd als een tv-pilot en later werd uitgebreid tot een speelfilm, maar dit draagt alleen maar bij aan de surrealistische schoonheid van Mulholland Drive.
2. Enter the Void (2009)
Vanaf de openingstitelcredits is het duidelijk dat Enter the Void een enorme mindfuck film gaat worden. De film begint vanuit een eerste persoons perspectief en volgt een jonge Amerikaanse drugsdealer die in Tokio werkt. Wanneer hij door de politie wordt neergeschoten, wisselt de film tussen een vast ‘over de schouder’-perspectief terwijl hij zich gebeurtenissen uit zijn verleden herinnert, en een zwevend, ontlichaamd perspectief terwijl hij de nasleep van zijn dood ervaart.
Het losse verhaal en de semi-geïmproviseerde dialogen kunnen soms wat lastig zijn, maar Enter the Void is een onvergetelijk technisch wonder.
Regisseur Gaspar Noe tovert enkele surrealistische en provocerende visuele sequenties tevoorschijn en slaagt erin een desoriënterende, hallucinogene filmervaring te creëren terwijl de camera over en rond de pulserende neonstraten van Tokio zwenkt.
1. Primer (2004)
Zelfs enkele van de meest mainstream tijdreisfilms benaderen de lastige concepten van paradoxen, vertakkende tijdlijnen en alternatieve realiteiten. Echter, een begrip van deze termen helpt niet echt bij het ontwarren van het plot van de low-budget sci-fi Primer. De film maakt geen excuses voor zijn uiterst logische en technische aanpak en volgt een groep van vier ingenieurs die per ongeluk een machine maken die in staat is tot tijdreizen. Daarna wordt het pas echt ingewikkeld.
Hoewel het soms aanvoelt als een onbegrijpelijk raadsel, zijn de gebeurtenissen in Primer logisch als je het geduld hebt om het uit te zoeken. Als een van de meest niet verontschuldigende complexe sci-fi-films in de recente geschiedenis, is het makkelijk te begrijpen waarom Primer een cultstatus heeft verworven – al zul je het zeker meerdere keren moeten kijken voordat het zelfs maar begint samen te komen.
