Sinds het verhaal van Jezus begon te circuleren, zijn mensen gefascineerd door de man, zijn leringen en zijn kruisiging en opstanding. Hier zijn tien films – in chronologische volgorde – met de man zelf in de hoofdrol.
The Greatest Story Ever Told (1965)
The Greatest Story Ever Told uit 1965 vertelt de gebeurtenissen uit de Bijbel als een rechtlijnig verhaal. Het begint met het traditionele kerstverhaal, vervolgt met Maria en Jozef die naar Egypte vluchten om te ontsnappen aan de massamoord van Herodes, en volgt het leven van Jezus – wonderen, genezingen, water in wijn veranderen en alles – tot na zijn opstanding en hemelvaart.
De originele versie duurde maar liefst vier uur en twintig minuten, maar werd ingekort tot iets meer dan twee uur, een veel smakelijkere filmlengte voor het Amerikaanse publiek. De cast zat vol met grote sterren van die tijd, sommigen in kleine cameo’s, tot genoegen en verbazing van het publiek.
Jesus Christ Superstar (1973)
Andrew Lloyd Webber en Tim Rice sloegen de handen ineen in 1965, en deze fantastische rockmusical, geschreven en uitgebracht in 1970, was een van hun grootste successen. Het wordt nog steeds over de hele wereld opgevoerd en werd in 1973 een succesvolle film. De drie hoofdrolspelers, die Jezus, Maria Magdalena en Judas speelden, werden allemaal genomineerd voor Golden Globe Awards. De film was de op acht na best verdienende film van het jaar.
Jezus van Nazareth (1977)
Deze lange productie, uitgebracht als een miniserie, had een enorm sterrenensemble, waarin de mystieke blauwe ogen van Robert Powell de show stalen ondanks etnisch incorrect te zijn. De productie streefde naar een realistische sfeer, waarbij wonderen zoals water-in-wijn niet werden afgebeeld, en slechts enkele kleine knipogen naar onverklaarbare genezingen werden getoond op het scherm. Echter, sommige personages en incidenten hebben geen basis in de Bijbel en werden geïntroduceerd om de actie te helpen en het voor goede drama noodzakelijke conflict op te voeren. De film werd uitgezonden en werd direct positief ontvangen.
The Life of Brian (1979)
Monty Python’s Flying Circus, een groep zeer bekwaamde komieken, die elk op hun eigen manier beroemd zijn geworden, waren een collectief dat sketches en skits schreef en uitvoerde en een of twee speelfilms maakte, waarvan dit er een is.
Terwijl Jezus wordt geboren en uitgroeit tot zijn heilige positie in de geschiedenis, wordt Brian – zijn buurman die toevallig op dezelfde dag is geboren – vaak verward met de Messias. De film is op sommige plaatsen hilarisch slapstick, maar het schrijven fileert religieuze dubbelzinnigheden genadeloos – tot het punt dat veel kerken protesteerden tegen de release van de film en veel lokale overheden ofwel verboden oplegden of zulke overdreven strenge leeftijdsbeoordelingen dat ze de film net zo goed hadden kunnen verbieden!
De film wist ondanks de controverse (of misschien wel dankzij) toch een fatsoenlijk publiek te trekken en werd de op drie na best verdienende film in het Verenigd Koninkrijk in 1979 en de best verdienende Britse film in de VS van datzelfde jaar. De film lokt nog steeds felle discussies uit, met sommige theologen die beweren dat de film laat zien hoe de leer van Jezus wordt verdraaid om de doelen van anderen te bereiken, terwijl anderen, die minder gevoel voor humor hebben, beweren dat het blasfemie is. Het blijft een van de populairste Britse films met jaar na jaar goede kijkcijfers.
The Jesus Film (1979)
Ook simpelweg ‘Jesus’ genoemd, neemt deze film de boeken van Lucas en verbeeldt het verhaal van Jezus zoals verteld door die discipel. Het werd op locatie in Israël gefilmd en bevat een voice-over stijl verteller die de actie uitlegt terwijl deze zich ontvouwt.
De vertelling is in documentairestijl en het is duidelijk zeer effectief, aangezien de film is vertaald in meer dan 1.197 talen en dialecten, wat een record is in het Guinness Book of World Records. Het wordt ook soms bestempeld als de meest bekeken film aller tijden, met naar schatting vijf miljard vertoningen door drie miljard mensen.
The Last Temptation of Christ (1988)
David Bowie als Pontius Pilatus is al ongelooflijk genoeg: voeg daar nu Harvey Keitel als Judas, Willem Dafoe als Jezus, Barbara Hershey als Maria Magdalena, en zelfs Michael Scorsese zelf in een cameo als Jesaja aan toe, en je hebt de A-lijst van A-lijsten die de cast van deze speelfilm vormen.
De film volgt Jezus’ laatste dagen en uren en overweegt het idee van verleiding, niet door het aanbieden van losbandige seks, overvloedige banketten of grote rijkdommen – in plaats daarvan biedt het de eenvoudige geneugten van een ‘normaal’ gezinsleven en laat het zien hoe Jezus bereid was zijn leven voor God neer te leggen, maar daar niet noodzakelijk heel blij mee was. Een bekwame demonstratie, kortom, tussen het doen van je plicht en jezelf plezieren…
De film beweert ook dat Jezus en Maria Magdalena getrouwd waren (dit is waarschijnlijk het geval: Jezus was een rabbi, en rabbi’s moesten in die tijd getrouwde mannen zijn – het is pas later, tijdens het concilie van Nicea, dat Maria’s verhaal werd geredigeerd en haar naam werd bezoedeld. Zij is namelijk de auteur van een van de boeken van de Apocriefen, waarin duidelijk is dat zij een geliefde en gerespecteerde discipel is). Dit, en enkele andere niet-Bijbelse insinuaties, zorgden ervoor dat de film enig protest van religieuze groepen kreeg – maar de film heeft goede beoordelingen van critici en blijft een uitstekende kijkervaring.
The Passion of the Christ (2004)
Toen het nieuws uitlekte dat Mel Gibson – destijds zeer geliefd en geprezen als actieheld en filmster, vooral spieren en niet veel meer – een film over Jezus maakte, waren mensen verbaasd. De film, echter, die mede geschreven, geproduceerd en geregisseerd werd door Gibson, werd geprezen als doordacht en realistisch, hoewel er kritiek was op antisemitische ondertonen – vooral in de daaropvolgende jaren, toen dronken uitbarstingen Gibsons tot dan toe onbekende problemen met vooroordelen onthulden.
Deze film leidt door Jezus’ laatste paar dagen voor zijn dood, met een kort glimpje van zijn opstanding. Gibson plant een vervolg waarin Jezus’ terugkeer naar de hemel zal worden onderzocht.
The Gospel of Us (2012)
Een eigenzinnige en zeer Welshe kijk op het verhaal van Jezus’ vervolging door de Romeinen, deze film valt vooral op door zijn sterrencast: de Leraar/Jezus-figuur wordt gespeeld door Michael Sheen, die recentelijk te zien was in de Amazon Prime-aanpassing van Neil Gaiman en de overleden Sir Terry Pratchett’s Good Omens – waarin hij een engel speelt… Hij lijkt zeker hemelse rollen aan te trekken!
The Story of Judas (2015)
Oorspronkelijk een Franse productie (Histoire de Judas), herdefinieert deze film de relatie tussen Judas en Jezus meer als een bromance dan wat dan ook. Judas wordt, volgens het verhaal, verkeerd begrepen. Hij is Jezus’ beste vriend en het slachtoffer van een kwaadaardige en waarschijnlijk jaloerse schriftgeleerde – hij heeft Jezus overgeleverd aan de autoriteiten op Jezus’ eigen verzoek. Jezus is subtiel, een half-bedekte figuur, die rustig werkt om de wereld om hem heen te verbeteren, totdat zijn acties de aandacht van de Romeinen trekken, die altijd snel zijn om elke bedreiging voor hun macht op te merken. Dit werkt effectief om een authentiek beeld te creëren van hoe de echte Jezus in zijn eigen tijd zou kunnen zijn geweest.
Risen (2016)
Wat gebeurt er als je een bescheiden Romeinse soldaat bent, die de opdracht krijgt om het graf van een recentelijk gekruisigde crimineel te bewaken, om er vervolgens achter te komen dat de dingen niet helemaal zijn zoals je superieuren beweren?
Dat is het uitgangspunt van deze film, met in de hoofdrollen Tom Felton, Joseph Fiennes en Cliff Curtis (die bijna uniek is op deze lijst omdat hij de juiste etniciteit heeft om een realistische Jezus te spelen!) onder anderen. De unieke kijk op het verhaal en het lichte maar zelfverzekerde script hebben de film positieve recensies opgeleverd.
Mary Magdalene (2018)
Met Rooney Mara als de titelheldin en de veelzijdige Joaquin Phoenix als Jezus, volgt deze film een trend in de jaren ’10 om de verhalen en stemmen van vrouwen te herclaimen. Maria hoort van een wonderdoener, een leraar die discipelen zoekt en ze wil erbij zijn. De film volgt haar ontmoeting met Jezus en wordt een toegewijde volgeling, en weerlegt nadrukkelijk de lang ontkrachte overtuiging dat Maria van Magdala een prostituee of vrouw van slechte reputatie was.
